powiat Częstochowa województwo śląskie (częstochowskie) gmina Olsztyn
Tytuł/Title:
"Obrona Olsztyna przez Karlińskiego. Kopia obrazu Alchimowicza. [...] (44)"
Autor/Author:
Andrzej Zajkowski i M. Różański wg Kazimierza Alchimowicza
Sygnatura/Signature:
Rycina sygnowana na płycie w lewym dolnym rogu kompozycji: "A. ZAJKOWSKI, M. RÓZANSKI."
Technika/Technique:
drzeworyt sztorcowy na papierze
Wymiary/Size/Capacity:
190x283 mm (kompozycja)
Stan/Condition:
Pozycja w ładnym stanie, kompozycja bez wad, nieznaczne plamy na marginesach karty (karta po konserwacji)
Datowanie/Dating:
1883
Pochodzenie/Origin:
Z: Tygodnik Ilustrowany nr 9 (1222) z 3.03.1883 s. 136
Inf. o Autorze/Information about an Author:
1) Andrzej Zajkowski (1851-1914) wybitny warszawski drzeworytnik czynny latach 1870-1889, ceniony i nagradzany autor wielu prac, najpierw w "Kłosach", następnie w "Tygodniku Ilustrowanym", w 1876 wraz z Janem Styfi założył w Warszawie niezbyt długo działającą drzeworytnię; zob. Opałek 1949 ss. 68-69, Rudniewska (Słownik) ss. 141-142.
2) M. Różański (Rożański) warszawski drzeworytnik czynny w latach 1881-1890, związany z drzeworytnią Władysława Bojarskiego, rytujący głównie dla "Tygodnika Ilustrowanego", autor około 30 drzeworytów; zob. Opałek 1949 ss. 61-62, Rudniewska (Słownik) s. 114, a przede wszystkim SAP t. 9 ss. 187-188
Literatura/Literature:
Grajewski 1972 poz. 115 (notuje pod tytułem "Obrona Olsztyna")
Uwagi/Comments:
Zachowana cała karta. Rycina bez artykułu - rycinie nie towarzyszył w numerze tekst jednakże odwołuje się do tekstu w numerze 5 z 3.02.1883 na s. 79 autorstwa Wojciecha Gersona, który dołączono w kserokopii.
Zamek królewski, gotycki, z kamienia i cegły, zapewne z 2. poł. XIII w., rozbudowany w 1. poł. XIV w., wielokrotnie powiększany i umacniany od XIV do XVII w., zniszczony w czasie potopu szwedzkiego, w ruinie; zob. Atlas zabytków s. 438 z ilustracją; zob. również szerzej Leksykon zamków 2007 ss. 344-347 z planem i ilustracjami, m.in. w ruinie od 1656, od 1722 rozpoczęto rozbiórkę murów.
Słynna scena obrony zamku olsztyńskiego w grudniu 1587 podczas oblężenia zamku przez wojska arcyks. Maksymiliana, gdzie burgrabia Kasper Karliński kieruje działo na wojska oblężnicze mimo, iż prowadzą one jego 6-letniego syna jako zabezpieczenie ataku; zob. PSB t. 12 ss. 48-49.
- Kasper (Kacper) Karliński (XVI w.) burgrabia zamku olsztyńskiego i jego obrońca w czasie najazdu arcyksięcia Maksymiliana w 1587. Pochodził z drobnej szlachty małopolskiej, której gniazdem rodowym był Karlin w powiecie lelowskim. Od młodości w wojsku, od 1563 burgrabia olsztyński. Słynny z bohaterskiej obrony zamku w Olsztynie, kiedy austriaccy najeźdźcy posłużyli się małoletnim dzieckiem Karlińskiego dla zabezpieczenia ataku co nie powstrzymało burgrabiego przed zarządzeniem ostrzelania wojsk oblężniczych; zob. Polski słownik biograficzny (PSB) t. 12 ss. 48-49
architektura zamki, historia sceny historyczne wojskowość XVI w., portrety polskie okres postacie 16 wiek - Polska, portrety polskie zawody wojskowi, powstańcy, konspiratorzy - Polska zbiorowe - Polska, malarstwo polskie, rysunek polski / architecture castles/castle, history the army of 16th century, portraits/portrait / Architektur Burgen/Burg, Geschichte Militärwesen - 16. Jahrhundert, Porträts/Porträt / wood-engraving woodcut / Holzschnitt Holzstich
